Teknolojinin ve sosyal medyanın hayatın her anında yer almasıyla birlikte, bireylerin izni olmaksızın fotoğraf ya da video çekilmesi ciddi hukuki bir sorun haline gelmiştir. Herkesin ulaşabileceği cihazlarla görüntü kaydının sağlanabiliyor olması, kişilik haklarının korunmasını zorlaştırırken, bireylerin özel yaşamını tehdit etmektedir.
İzinsiz fotoğraf çekmek yalnızca ahlaki bir ihlal değil; aynı zamanda hukuki açıdan da suç teşkil eden bir eylemdir.
İzinsiz fotoğraf çekmek, bir kişinin açık rızası olmadan, herhangi bir mekanda görüntü kaydının alınmasıdır. Kamuya açık bir alanda bulunmak veya resmi bir konumda yer almak özel hayatın ortadan kalkmasını sağlamaz.
İzinsiz fotoğraf çekmek:
- Kişinin özel hayatına ilişkin bilgileri içeriyorsa,
- Rızası olmadan gerçekleştirilmişse,
- Gizlice yapılmışsa,
- Görüntü alındıktan sonra üçüncü kişilerle paylaşılmışsa,
2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Eğer bu görüntüler sosyal medya, haber siteleri veya mesajlaşma uygulamaları gibi dijital platformlar aracılığıyla yayılmışsa, ceza boyutu da artmaktadır.
Özel Hayat Nedir?
Özel hayat, bireyin mahremiyet alanını ifade etmektedir. Sadece açık ve kapalı alanlarla sınırlı değil sosyal çevresi, düşünce yapısı, kişinin ailesi ve kişisel varlığıyla ilişkili tüm yaşam alanlarını kapsamaktadır. Bu nedenle bir kişinin kamuya açık bir alanda bulunması, onun özel hayatının ortadan kalktığı anlamına gelmez. İzinsiz fotoğraf çekmek bir suçtur.
Herhangi bir alanda bulunan bir bireyin izinsiz görüntüsünün kaydedilmesi ya da kişisel mahremiyetine dair olay ve durumların belgelenmesi, özel hayatın gizliliğini ihlal eden suçlar arasındadır. Hukuki olarak bu ihlaller, kişinin sahip olduğu haklarına doğrudan saldırı olarak görülmektedir.
Sosyal Medyadan Başkalarının Fotoğrafını İzinsiz Paylaşmak
Bir kişinin rızası olmadan başkaları tarafından izinsiz fotoğrafının çekilmesi, sesinin kaydedilmesi veya video kaydının yayınlanması Türk Ceza Kanunu tarafından suç olarak kabul edilmektedir. Bir kişinin izinsiz olarak ses kaydetmesi, izinsiz fotoğraf çekmek yasal olarak 2-5 yıla kadar hapis cezası bulunan bir suçtur. Buna ek olarak izinsiz çekilen fotoğrafların çeşitli dijital mecralarda, sosyal medya gibi platformlarda paylaşılması ve yayınlanması TCK kapsamında suçtur.
Instagram, Facebook ve Tik Tok gibi çok sayıda sosyal medya platformu bulunmaktadır. Bu platformlarda fotoğraf, video ve ses kaydı gibi çeşitli bilgilerin paylaşılması mümkündür. Yayınlanan bu bilgiler kişinin izni dışında paylaşıldığında hukuki anlamda suç teşkil etmektedir.
İzinsiz Ses Kaydı Almak
İzinsiz fotoğraf çekmek gibi, bir kişiye ait sesin gizlice veya kişinin rızası olmaksızın ses kaydetmek Türk Ceza Kanunu’na göre suçtur. Kişinin haberi olmadan yapılan ses kaydı, özel hayatın gizliliğini ihlal eden bir içerik taşıdığı durumda Türk Ceza Kanunu 134. madde kapsamında değerlendirilmektedir.
Ses kayıtları genellikle gizli dinleme, şantaj ya da kişisel verilerin izinsiz ifşa edilmesi gibi farklı suçların temelinden ortaya çıkabilmektedir. İzinsiz alınan ses kaydı, kişinin rızası olmadan yapıldığı ve özel hayatın gizliliği kapsamında hakları ihlal ettiği için Türk Ceza Kanunu tarafından suç olarak nitelendirilmektedir.
Kişiler arası telefon konuşmalarının, yüz yüze diyalogların veya özel toplantıların ses kaydı yoluyla belgelenmesi ve daha sonra bu kayıtların paylaşılması hâlinde ceza sorumluluğu doğar.
İzinsiz Fotoğrafı Çekilen Kişi Nasıl Şikayetçi Olur? Hukuki Başvuru Yolları
Kişi izini dışında bir paylaşım fark ettiği taktirde 6 ay içerisinde şikayette bulunmalıdır. Kişi en yakın polis, kolluk kuvveti veya Cumhuriyet Başsavcılığına da bir şikayet dilekçesi ile suç duyurusunda bulunmalıdır.
Kişinin Başvurabileceği Kurum ve Kuruluşlar:
- Polis
- Jandarma
- Cumhuriyet Başsavcılığı
- Sulh Ceza Hakimliği
- Asliye Hukuk Mahkemesi
Suç Duyurusu
Kişi, yaşadığı ihlal sonrası Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunabilir. Dilekçe hazırlanarak, görüntü hakkında detaylı bilginin yer alması oldukça önemlidir. Görselin nerede çekildiği, nasıl çekildiği hangi platformlarda ne zaman yayınlandığı gibi bilgiler delil niteliğinde sunulmalıdır.
Delil Toplama
Suç duyurusunu desteklemek için paylaşılan gönderinin ekran görüntüleri, bağlantı linkleri, tarih bilgileri ve varsa tanık beyanları delil olarak toplanmalıdır.
Sulh Ceza Hakimliği Başvurusu
İçeriğin bulunduğu platformda, içerik kaldırma talebi yanıtsız kalırsa, mağdur kişi Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak erişim engeli veya yayından kaldırma kararı talep edebilir. Bu kapsamda incelenen deliller sonucu kişinin mağduriyeti kanıtlandıktan sonra içerik için yayından kaldırma veya erişim engeli getirilebilir.
Manevi Tazminat Davası Açmak
Mağdur, özel hayatının ihlali nedeniyle uğradığı psikolojik ve sosyal zararlar için Asliye Hukuk Mahkemesi’nde manevi tazminat davası açabilir.
Kolluk Kuvvetlerine Başvuru
Eğer olay kısa sürede fark edilmiş ve hala paylaşımlar devam ediyorsa ya da mağdur tehdit altındaysa, en yakın polis merkezine veya jandarma karakoluna başvurarak durumu bildirmek mümkündür.
Kolluk kuvvetleri, olaya müdahale ederek, paylaşımlar hakkında delilleri toplar ve olayın adli makamlara sevkini sağlar. Bu başvuru, savcılığa yapılacak suç duyurusunun destekleyici unsuru olarak kullanılabilir. Aynı zamanda mağdur tehdit altındaysa güvenliği için korumak için tedbirlerin alınması sağlanabilir.
İzinsiz Fotoğraf Çekme TCK 134. Madde Kapsamında Değerlendirme
İzinsiz fotoğraf çekmek, Türk Ceza Kanunu’nun 134. maddesi kapsamında “özel hayatın gizliliğini ihlal” suçu olarak düzenlenmiştir. Bu madde, bireyin mahremiyetine karşı işlenen suçların cezai yaptırımlarla engellenmesi için düzenlenmiştir.
Hukuk sistemimiz, kişinin özel yaşamına dair fotoğraf, video veya ses kayıtlarının, bireyin rızası dışında kaydedilmesi ve yayınlanmasını suç olarak kabul etmektedir.
Maddenin ilk fıkrasında, kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya seslerin rızası olmaksızın kaydedilmesi, yayınlanması, kişilerle paylaşılmasını cezalandırmaktadır. Kişinin haklarına müdahale eden bu suçlar, Türk Ceza Kanunu tarafından çeşitli maddeler ile kişinin özel hayatını korunmaya çalışılmıştır.
Bu kapsamda özel hayatın gizliliğinin korunması için Türk Ceza Kanunu tarafından alınan önlemler şu şekildedir: Özetle özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar şu şekildedir:
- Haberleşmenin gizliliğini ihlal (madde 132)
- Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması (madde 133)
- Özel hayatın gizliliğini ihlal (madde 134)
- Kişisel verilerin kaydedilmesi (madde 135)
- Verilerin hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme (madde 136)
- Verileri yok etmeme (madde 138)
İkinci fıkrada ise bu görüntü veya ses kayıtlarının üçüncü kişilere verilmesi, yayımlanması veya herhangi bir mecrada paylaşılması durumunda cezanın daha da ağırlaştırıldığı belirtilmiştir. Bu da suçun sadece fotoğraf çekmek yada ses kaydetmek ile sınırlı olmadığını, mahrem ve kişisel bilgilerin yayılmasının da hukuken koruma altına alındığını göstermektedir.
Kanuna göre:
- İzinsiz fotoğraf çekmek (görüntü kaydı): 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası
- Çekilen görüntülerin paylaşılması (ifşa): 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası
Suçun niteliği, failin konumu ve suçun işlendiği ortam, görüntü veya ses kaydının paylaşılması gibi etkenler cezanın artmasına yol açabilir.
Örneğin bu eylemin kamu görevlisi tarafından, görevinin sağladığı yetkiyle gerçekleştirilmesi veya mağdurun çocuk, yaşlı, engelli gibi savunmasız bir birey olması durumunda suçlunun alacağı ceza arttırılabilir. Ayrıca görüntülerin sosyal medya veya dijital platformlar aracılığıyla toplu şekilde paylaşılması, mağdurun itibarını sarsacak nitelikte olması veya suçlunun bu suçu daha önce işlemiş olması ağırlaştırıcı nedenler arasında sayılır.
İzinsiz Fotoğraf Çekmek ve Hukuki Cezaları
TCK 134. madde uyarınca belirlenen yaptırımlar, özel hayatın korunması açısından ciddi ve caydırıcıdır nitelik taşımaktadır. Fotoğraf çekme ve görüntü kaydı suçlarının cezalandırılmasındaki temel amaç, bireylerin mahremiyet haklarını korumak ve başkalarının özel yaşamına müdahale edilmesini önlemektir. Suçun ağırlığına, işlendiği ortama ve failin kast derecesine göre cezalar farklılık gösterebilir:
- Görüntü veya ses kaydı: Kişinin bilgisi ve rızası olmadan özel yaşamına dair görüntü veya sesinin kayda alınması hâlinde 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir. Bu ceza, adli para cezasına çevrilmeden doğrudan hapis cezası olarak uygulanmaktadır.
- Görüntülerin ifşası: Bu kayıtların başkalarına izinsiz şekilde gösterilmesi, sosyal medyada paylaşılması ya da herhangi bir dijital platformlarda yayınlanması ve dağıtılması durumunda ayrıca 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası uygulanmaktadır.
- Suçun zincirleme şekilde işlenmesi: Aynı kişiye veya kişilere ait olan görüntülerin farklı zamanlarda ve durumlarda izinsiz olarak kaydedilmesi ve paylaşılması, cezada zincirleme suç hükümleri uygulanır. Bu kapsamda suçlunun cezası arttırılmaktadır.
- Failin konumu: Suçun kamu görevlisi tarafından görevi esnasında işlenmesi veya failin mağdur üzerinde otorite ve güç kullanarak bu suçu gerçekleştirmesi hâlinde cezası artacaktır.
- Çocuklara veya savunmasız kişilere karşı işlenmesi: Çocuk, yaşlı ya da engelli bireyler üzerinde işlenen fotoğraf çekme suçu, ağırlaştırıcı bir sebep olarak görülmektedir.
Mahkeme tarafından belirlenen cezai yaptırımlara ek olarak, mağdurun yaşadığı manevi zararın giderilmesi için manevi tazminat davası açma hakkına sahiptir. Mahkemeler, kişinin itibarının zedelendiği ve psikolojik zarar gördüğü durumlarda mağdura maddi ödeme yapılmasına karar verebilir.
Hanka Hukuk ile Haklarınızı Güvence Altına Alın
İzinsiz fotoğraf çekimi, bireyin özel hayatına yapılmış açık bir müdahaledir ve hukuk önünde cezai sonuçları bulunmaktadır. İzinsiz yapılan bir durum ile karşı karşıya kaldığınızda haklarınızı etkin şekilde kullanabilmeniz adına profesyonel bir destek şarttır.
Hanka Hukuk olarak;
- Ceza başvurusunu usulüne uygun şekilde hazırlar,
- Delillerin toplanmasını ve arşivlenmesini sağlar,
- Sulh Ceza Hakimliği sürecini yürütür,
- Gerekli durumlarda tazminat davası açarız.
Kişisel haklarınıza yapılan müdahalelere karşı yasal haklarınızı birlikte koruyalım. Danışmanlık almak, dava sürecini sağlıklı bir şekilde yürütmek ve haklarınızı korumak için bizimle Konya ceza avukatı sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz.